1. GİRİŞ
Sınırsız kabul edilen işletme yaşamı, sonucun ölçülebilmesi ve belirli bir anda ulaşılan finansal durumu görebilmek amacıyla dönemlere ayrılır ve dönem sonu itibarıyla finansal tablolar hazırlanır.
Finansal tabloların hazırlanması, onaylanması ve yayımlanması süresince işletmede olaylar devam etmektedir. Bu süre içerisinde finansal tablo kullanıcılarının kararlarını etkileyecek özellikte olaylar gerçekleşebilir. Finansal tablolar incelenen dönemle ve finansal tabloların yayınlanmak üzere onaylanmasından önce meydana gelen önemli olaylara ilişkin güncel bilgiler içermek zorunda olup bilanço tarihinden sonra ortaya çıkmış olsalar bile, bazı olayların etkilerinin finansal tablolara yansıtılması veya tabloların eklerinde açıklanmaları gerekebilir.
UMS 10 Raporlama döneminden sonraki olaylar; bir işletmenin, raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra ortaya çıkan olaylar nedeniyle finansal tablolarında hangi durumlarda düzeltme gerekeceğini belirlemektedir. Ayrıca finansal tabloların yayımı için onayın verildiği tarih hakkında ve raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonraki olaylarla ilgili finansal tablolarda açıklanması gereken bilgileri ortaya koymaktadır.
Bu standart, raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra ortaya çıkan olayların muhasebeleştirilmesinde ve dipnotlarda yapılacak açıklamalarda uygulanır.
Raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonraki olaylar, raporlama dönemi sonu (bilanço tarihi) ile finansal tabloların yayımı için onaylandığı tarih arasında işletme lehine veya aleyhine ortaya çıkan olayları ifade eder.
Finansal tabloların yayımı için onaylandığı tarih 2 duruma göre değişiklik göstermektedir.
Örnek 1: Bir işletmenin yönetimi, 31 Aralık 2009 tarihi itibariyle hazırlanan finansal tablolarını, 28 Şubat 2010 tarihinde düzeltmeye tabi taslak olarak hazırlamıştır. 18 Mart 2010 tarihinde, yönetim kurulu finansal tabloları incelemiş ve yayımlanmak üzere onay vermiştir. İşletme 19 Mart 2010 tarihinde, karını ve bazı diğer finansal bilgilerini açıklamıştır. Finansal tablolar, 1 Nisan 2010 tarihinde, ortaklara ve diğer şahıslara sunulmuştur. Ortaklar, 15 Mayıs 2010 tarihli genel kurulda finansal tabloları ibra etmiş ve ibra edilen finansal tablolar 17 Mayıs 2010 tarihinde düzenleyici kuruluşa iletilmiştir.
v Bu durumda, finansal tabloların onay tarihi, yönetim kurulunun yayım için onay verdiği tarih olan 18 Mart 20X2 tarihidir.
Örnek 2: 18 Mart 20X2 tarihinde, işletme yönetim kurulu, finansal tablolarını, üst kurula sunulmak üzere onaylamıştır. Üst kurul tamamıyla idari olmayan şahıslardan oluşmuştur ve çalışanların ve diğer tarafların temsilcilerini de bünyesinde bulundurmaktadır. Üst kurul, 26 Mart 20X2 tarihinde, finansal tabloları onaylamıştır. Finansal tablolar 1 Nisan 20X2 tarihinde, ortaklara ve diğer şahıslara sunulmuştur. Ortaklar, 15 Mayıs 20X2 tarihli genel kurulda finansal tabloları ibra etmiş ve finansal tablolar 17 Mayıs 20X2 tarihinde, düzenleyici kuruluşa iletilmiştir.
v Bu durumda, finansal tabloların onay tarihi; yönetimin, finansal tabloları üst kurula sunulmak üzere onayladığı 18 Mart 20X2 tarihidir.
Raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonraki olaylar ikiye ayrılır:
a) Raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonraki düzeltme gerektiren olaylar; ( raporlama dönemi sonu (bilanço tarihi) itibarıyla ilgili olayların var olduğuna ilişkin kanıtları gösteren koşulların bulunduğu durumlar) ve
b) Raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra düzeltme gerektirmeyen olaylar; (ilgili olayların raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra ortaya çıktığını gösteren koşulların bulunduğu durumlar)
2. RAPORLAMA DÖNEMİNDEN SONRAKİ DÜZELTME GEREKTİREN OLAYLAR
Düzeltme gerektiren olayların ortaya çıkması durumunda, ilgili kalemin tutarı düzeltilir veya daha önce finansal tablolara alınmamış olanlar finansal tablolara alınır.
Düzeltme gerektiren olaylar;
Raporlama tarihinden sonra gerçekleşen ve düzeltme gerektiren bazı olaylar şunlardır;
Örnek 1. Y işletmesi kazanacağını tahmin ettiği bir dava için dönem sonunda karşılık ayırmamıştır. 22 Ocak 2009 tarihinde dava aleyhine sonuçlanmış ve Y işletmesinin 5.000,00 TL tazinat ödemesi kararı alınmıştır.
v 22 Ocak 2009 tarihinde işletmenin finansal tabloları onaylanmadığı için 31 Aralık 2008 tarihli finansal tablolarında düzeltme yapılacaktır.
|
Borç |
Alacak |
||
|
689 |
Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar |
5.000 |
|
|
379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları |
5.000 |
||
|
Dava sonucu ödemenin kesinleşmesi |
|||
Örnek 2. Y işletmesi’nin 31.12.2008 tarihinde aktifinde kayıtlı olan ve net defter değeri 50.000,00 TL olan torna tezgahı 05 şubat 2009 tarihinde bozulmuş ve tamir edilemeyeceği anlaşılmıştır. Torna tezgahının hurda değeri 10.000,00 TL’dir. 05 şubat 2009 tarihinde finansal tablolar henüz onaylanmamıştır. Dolayısıyla bu olay finansal tablolarda düzeltme gerektirmektedir.
Örnek 3. Y işletmesi 28.10.2008 tarihinde 50.000,00 TL’ye X işletmesine mal satmış ve bedelini 31.12.2008 tarihinde tahsil etmemiştir. X işletmesi Şubat ayı içinde iflas etmiştir.
Bu olay Y işletmesinin finansal tablolarında düzeltme gerektiren bir olaydır çünkü 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle geri kazanılamayacak bir alacak haline dönüşmüştür.
v Y işletmesi iflasa bağlı olarak finansal tabloları düzeltecek ve 50.000,00 TL için karşılık ayıracaktır. Bu olay, finansal tablolarda düzeltildiği için, dipnotlarda bilgi verilmeyecektir.
|
Borç |
Alacak |
||
|
654 |
Karşılık Giderleri |
50.000 |
|
|
129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı |
50.000 |
||
|
Karşılık gideri |
|||
Örnek 4. Y işletmesi’nin 31 Aralık 2008 tarihinde stoklarında modası geçmiş 10.000,00 TL’lik ticari malı mevcuttur. İşletme modası geçen bu mallar için 7.500,00 TL karşılık ayırmış ve modası geçen malların net değeri 2.500,00 TL’dir.
25 Ocak 2009 tarihinde bu mallar 3.500,00 TL’ye satılmış ve finansal tablolar onaylanmamıştır.
v 31.12.2008 tarihinde modası geçen mallar için yapılan kayıt;
|
Borç |
Alacak |
||
|
157 |
Diğer Stoklar |
10.000 |
|
|
153 Ticari Mallar |
10.000 |
||
|
Modası geçen mallar |
|||
|
654 |
Karşılık Giderleri |
7.500 |
|
|
158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı |
7.500 |
||
|
Karşılık giderleri |
|||
v Finansal tablolarda yapılması gereken düzeltme kaydı;
|
Borç |
Alacak |
||
|
158 |
Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı |
1.000 |
|
|
644 Konusu Kalmayan Karşılıklar |
1.000 |
||
|
Stokların defter değerinin yükseltilmesi |
|||
Örnek 5. Y işletmesi ocak ayı içerisinde çalışanlarına brüt 5.000,00 TL prim verilmesi kararı almıştır.
v Bilanço tarihinden sonra ortaya çıkan bu olay, kapanan dönem karının 5.000,00 TL azalması anlamına gelir. İkramiye veya kardan payın, bilanço tarihinden sonra belirli hale gelmesi düzeltme gerektirir.
|
Borç |
Alacak |
||
|
770 |
Genel Yönetim Giderleri |
5.000 |
|
|
381 Gider Tahakkukları |
5.000 |
||
|
Tahakkuk eden primler |
|||
Örnek 6. Y işletmesinin 31 Aralık 2008 tarihli finansal tabloları denetlerken, finansal tablolar onaylanmadan satış hasılatının 20.000,00 TL eksik yazıldığı tespit edilmiştir.
v Bilanço tarihi itibarı ile finansal tabloların gerçeğe uygun olmadığını gösteren hata ve hilelerin bilanço tarihinden sonra ortaya çıkması düzeltme gerektirir.
|
Borç |
Alacak |
||
|
120 |
Alıcılar |
23.600 |
|
|
600 Yurtiçi Satışlar |
20.000 |
||
|
391 Hesaplanan KDV |
3.600 |
||
|
Unutulan satışın kayıt altına alınması |
|||
3. RAPORLAMA DÖNEMİNDEN SONRAKİ DÜZELTME GEREKTİRMEYEN OLAYLAR
Bilanço tarihinden sonraki düzeltme gerektirmeyen olayların önemli her bir kategorisi için dipnotlarda açıklama yapılması gerekir. Bu açıklamalar olayın niteliği ve olayın tahmini finansal etkisi veya böyle bir tahminin yapılmadığına ilişkindir.
Bilanço tarihi itibariyle olan durum hakkında bilanço tarihinden sonra yeni bilgiler edinilmesi durumunda; ilgili dipnotlar edinilen bilgiler doğrultusunda güncellenir.
Raporlama döneminden sonraki düzeltme gerektirmeyen olaylara şunlar örnek olarak verilebilir;
ÖRNEK 1: Y Ltd. Şti’nin yönetimi yılsonundan hemen iki hafta sonra 3 iş bölümünü 1 bölümde birleştirmeye yönelik kararını açıklamıştır. Şirketin Aralık yılsonu finansal tablolarının yayınlanmak için onaylanması bir ay içerisinde gerçekleşecektir.
v Raporlama döneminin bitiminden sonra açıklanan yeniden yapılandırma işlemi, düzeltme gerektirmeyen bir olaydır.
ÖRNEK 2: Kimya Ltd. Şti. tehlikeli kimyasal dağıtımı yapan bir şirkettir. Aralık 2008 yılsonundan sonra şirket kamyonlarından biri müşterinin tankına sülfürik asit aktarımı yaparken bağlantı borusu basınç nedeniyle patlamış ve aktarılan asit her yere yayılması sonucu müşterinin sahasında hasar oluşmuştur. Sahanın temizlenmesine ilişkin maliyetlerin 1 milyon TL olacağı tahmin edilmektedir. Ancak bu maliyetlerden Kimya Ltd. Şti’ nin mi yoksa müşterinin mi sorumlu olacağı henüz netlik kazanmamıştır.
v Buradaki olay asidin müşterinin sahasına dökülmesidir. Kimyasalın dökülmesi bilanço tarihinden sonra meydana gelen bir olaydır ve 1 milyon TL tutarındaki potansiyel temizleme maliyetleri Kimya Ltd. Şti. için önemli bir tutardır. Bu nedenle şarta bağlı bir yükümlülük söz konusudur. Bu olay düzeltme gerektirmeyen bir olaydır. Bu nedenle geri dönüp düzeltme yapmamıza gerek yoktur. Ancak Aralık 2008 tarihli finansal tablolarda açıklanmak zorundadır.
4. TEMETTÜLER
Hisse senedi sahiplerine ödeneceği bilanço tarihinden sonra ilan edilen temettüler ile ilgili olarak, bilanço tarihinde işletmelerce herhangi bir yükümlülük finansal tablolara alınmaz.
Bu temettüler dipnotlarda yer alır.
Örnek 1) İşletme 31.12.2008 tarihli finansal tablolarını hazırlamıştır. 24 Ocak 2009 tarihinde toplam 6.000 lira kâr payı dağıtılacağı ilan edilmiştir.
v Buna göre; 31.12.2008 tarihli finansal tablolarda yer alacak tutarlar değiştirilmeyecek fakat dağıtılacak kâr payı büyüklüğü finansal tabloların eklerinde açıklanacaktır.
5. İŞLETMENİN SÜREKLİLİĞİ
İşletme yönetimince bilanço tarihinden sonra işletmenin tasfiye edilmesi veya ticari faaliyetlerinin durdurulmasına karar verilmesi ve bu şekilde hareket edilmesi dışında herhangi gerçekçi bir alternatifin bulunmaması halinde; finansal tabloların hazırlanmasında işletmenin sürekliliği dikkate alınmaz.
İşletmenin süreklilik varsayımının geçersiz olduğu veya olabileceği durumlarda finansal tablolar UMS 1 Finansal Tabloların Sunumu standardına uygun açıklama yapılır.
Mayıs, 2013
